පරිපථයක් සාදන්නේ කෙසේද? මූලික මෙවලම් සහ පියවර

පරිපථයක් සාදන්නේ කෙසේද? මූලික මෙවලම් සහ පියවර

ඉලෙක්ට්‍රොනික්ස් ලෝකයට පිවිසීමට නම්, පරිපථයක් සාදා ගන්නේ කෙසේදැයි දැන සිටීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. මුලින් සංකීර්ණ යැයි පෙනුනත්, නිවැරදි මූලික මෙවලම් සහ පියවර අනුගමනය කිරීමෙන් ඕනෑම කෙනෙකුට සරල පරිපථයක් සාදාගත හැකිය. මෙම ලිපියෙන් අපි පරිපථයක් තැනීම සඳහා අවශ්‍ය මූලික මෙවලම් මොනවාද සහ එය පියවරෙන් පියවර කරන්නේ කෙසේද යන්න පැහැදිලි කරන්නෙමු.

1. මූලික මෙවලම් සහ ද්‍රව්‍ය (Basic Tools and Materials):

ඕනෑම පරිපථයක් තැනීමට පෙර, ඔබට අවශ්‍ය මූලික මෙවලම් සහ ද්‍රව්‍ය සූදානම් කර ගත යුතුය.

 * පාන් පුවරුවක් (Breadboard): මෙය පරිපථයක මූලාකෘතියක් (prototype) තැනීම සඳහා භාවිතා කරන ප්ලාස්ටික් පුවරුවකි. මෙහි ඇති කුඩා සිදුරු මගින් ඉලෙක්ට්‍රොනික උපාංග සහ වයර් පහසුවෙන් සම්බන්ධ කළ හැකිය. පෑස්සුම් (soldering) අවශ්‍ය නොවන නිසා ආරම්භකයින්ට මෙය ඉතා පහසුය.

   * වැදගත්: පාන් පුවරු වල සිදුරු ඇතුළත කුඩා ලෝහ කැබලි මගින් එකිනෙකට සම්බන්ධ වී ඇත. සාමාන්‍යයෙන්, මැද කොටසේ සිරස් පේළි එකිනෙකට සම්බන්ධ වන අතර, දාරවල ඇති බල සැපයුම් පේළි (power rails) තිරස් අතට සම්බන්ධ වේ.

 * ජම්පර් වයර් (Jumper Wires): මේවා පාන් පුවරුවේ ඇති උපාංග එකිනෙකට සම්බන්ධ කිරීමට භාවිතා කරන වයර් කැබලි වේ. විවිධ දිග වලින් සහ වර්ණ වලින් යුක්ත වේ.

 * බල සැපයුමක් (Power Supply): පරිපථයට අවශ්‍ය විදුලිය සැපයීමට මෙය භාවිතා වේ. සරල පරිපථ සඳහා 9V බැටරියක් (සහ එහි සම්බන්ධකය) හෝ USB බල සැපයුමක් ප්‍රමාණවත් වේ.

 * ඉලෙක්ට්‍රොනික උපාංග (Electronic Components): ඔබ සාදන පරිපථය අනුව මේවා වෙනස් වේ. උදාහරණයක් ලෙස:

   * LED (Light Emitting Diode): ආලෝකය විමෝචනය කරන ඩයෝඩයකි. පරිපථය ක්‍රියා කරන්නේ දැයි පරීක්ෂා කිරීමට හොඳම ක්‍රමයකි.

   * ප්‍රතිරෝධක (Resistors): විදුලි ධාරාව පාලනය කිරීමට භාවිතා කරයි. LED එකකට හානි වීම වැළැක්වීමට අනිවාර්යයෙන්ම ප්‍රතිරෝධකයක් භාවිතා කළ යුතුය.

   * ස්විච (Switches): පරිපථය ක්‍රියාත්මක කිරීමට හෝ අක්‍රිය කිරීමට.

 * වයර් කටර්/ස්ට්‍රිපර් (Wire Cutters/Strippers): වයර් කැපීමට සහ ඒවායේ පරිවාරක ආවරණය ඉවත් කිරීමට. (කෙසේ වෙතත්, බොහෝ ජම්පර් වයර් දැනටමත් සූදානම්ව ඇත.)

 * බහුමාපකය (Multimeter - විකල්ප): වෝල්ටීයතාවය, ධාරාව සහ ප්‍රතිරෝධය මැනීමට භාවිතා කරයි. ගැටළු විසඳීමේදී ඉතා ප්‍රයෝජනවත් වේ.

2. පරිපථයක් සාදන පියවර (Steps to Build a Circuit):

ඔබට අවශ්‍ය සියලුම ද්‍රව්‍ය සූදානම් කරගත් පසු, සරල පරිපථයක් සාදා ගන්නේ කෙසේදැයි බලමු. අපි උදාහරණයක් ලෙස සරල LED එකක් දැල්වෙන පරිපථයක් සාදමු.

පියවර 1: පරිපථ සටහන (Schematic Diagram) අවබෝධ කර ගැනීම

පරිපථයක් තැනීමට පෙර, එහි පරිපථ සටහන (schematic diagram) අවබෝධ කර ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. මෙය පරිපථයක blueprint එකක් වැනිය. සරල LED පරිපථයක සටහනක් පහත පරිදි විය හැකිය:

බල සැපයුම (+) --- ප්‍රතිරෝධකය --- LED (+) --- LED (-) --- බල සැපයුම (-)

පියවර 2: බල සැපයුම පාන් පුවරුවට සම්බන්ධ කිරීම

 * ඔබගේ පාන් පුවරුවේ දාරවල ඇති "බල සැපයුම් රේල්" (power rails) සොයා ගන්න. මේවා සාමාන්‍යයෙන් රතු (+) සහ නිල් හෝ කළු (-) වර්ණවලින් සලකුණු කර ඇත.

 * ඔබේ බැටරියේ ධන (+) අග්‍රය රතු රේලයටත්, සෘණ (-) අග්‍රය නිල්/කළු රේලයටත් ජම්පර් වයර් භාවිතයෙන් සම්බන්ධ කරන්න. මෙය පරිපථය පුරා විදුලිය බෙදා හැරීමට උපකාරී වේ.

පියවර 3: LED එකක් සම්බන්ධ කිරීම

 * LED එකක දිගු පාදය ධන (+) අග්‍රය (anode) වන අතර, කෙටි පාදය සෘණ (-) අග්‍රය (cathode) වේ.

 * LED එකේ ධන අග්‍රය පාන් පුවරුවේ හිස් සිදුරකට ඇතුල් කරන්න.

 * LED එකේ සෘණ අග්‍රය ඊට යාබද වෙනත් හිස් සිදුරකට ඇතුල් කරන්න (එකම සිරස් පේළියේ නොවන පරිදි).

පියවර 4: ප්‍රතිරෝධකය සම්බන්ධ කිරීම

 * LED එකකට හානි වීම වැළැක්වීමට ප්‍රතිරෝධකයක් අත්‍යවශ්‍ය වේ. සාමාන්‍යයෙන් 220 Ohm හෝ 330 Ohm ප්‍රතිරෝධකයක් LED සඳහා භාවිතා වේ.

 * ප්‍රතිරෝධකයේ එක් අග්‍රයක් බල සැපයුමේ ධන (+) රේලයට සම්බන්ධ වන පරිදි පාන් පුවරුවේ සිදුරකට ඇතුල් කරන්න.

 * ප්‍රතිරෝධකයේ අනෙක් අග්‍රය LED එකේ ධන (+) අග්‍රය ඔබ ඇතුල් කළ සිරස් පේළියේම ඇති වෙනත් හිස් සිදුරකට ඇතුල් කරන්න. මෙය ප්‍රතිරෝධකය සහ LED එක ශ්‍රේණිගතව සම්බන්ධ කරයි.

පියවර 5: පරිපථය සම්පූර්ණ කිරීම

 * LED එකේ සෘණ (-) අග්‍රය (කෙටි පාදය) ඇති සිරස් පේළියේ සිට බල සැපයුමේ සෘණ (-) රේලයට ජම්පර් වයරයක් මගින් සම්බන්ධ කරන්න.

පියවර 6: පරීක්ෂා කිරීම

 * දැන් ඔබගේ පරිපථය සම්පූර්ණයි! ඔබ බැටරිය සම්බන්ධ කර ඇත්නම්, LED එක දැල්විය යුතුය.

 * LED එක නොදැල්වෙන්නේ නම්:

   * සම්බන්ධතා පරීක්ෂා කරන්න: සියලුම වයර් නිවැරදිව සම්බන්ධ වී ඇත්දැයි බලන්න. පාන් පුවරුවේ සම්බන්ධතා නිවැරදිව තේරුම් ගන්න.

   * බැටරිය පරීක්ෂා කරන්න: බැටරිය ආරෝපිත දැයි බලන්න.

   * LED එකේ දිශාව: LED එකේ ධන සහ සෘණ අග්‍ර නිවැරදිව සම්බන්ධ කර ඇත්දැයි පරීක්ෂා කරන්න (ධ්‍රැවීයතාව).

   * ප්‍රතිරෝධකය: ප්‍රතිරෝධකයේ අගය නිවැරදි දැයි බලන්න.

   * කෙටි පරිපථ: පරිපථයේ අනවශ්‍ය කෙටි පරිපථ නොමැති බවට වග බලා ගන්න.

වැදගත් උපදෙස්:

 * ආරක්ෂාව: විදුලිය සමඟ වැඩ කිරීමේදී සැමවිටම ප්‍රවේශම් වන්න. අධික වෝල්ටීයතා හෝ ධාරා සහිත පරිපථ සමඟ ආරම්භයේදීම වැඩ නොකරන්න.

 * පිළිවෙල: ඔබේ වැඩබිම පිළිවෙලට තබා ගන්න. වයර් පැටලීමෙන් වළකින්න.

 * ඕම් නියමය: වෝල්ටීයතාවය, ධාරාව සහ ප්‍රතිරෝධය අතර සම්බන්ධය (V = I * R) සැමවිටම මතක තබා ගන්න. මෙය ඔබට උපාංග සඳහා නිවැරදි ප්‍රතිරෝධක තෝරා ගැනීමට උපකාරී වේ.

 * පුහුණුව: මුලින්ම සරල පරිපථ වලින් ආරම්භ කර ක්‍රමයෙන් සංකීර්ණ පරිපථ වෙත යන්න.

 * අන්තර්ජාලය: අන්තර්ජාලය ඔබට විශාල තොරතුරු ප්‍රභවයකි. විවිධ පරිපථ සටහන් සහ ව්‍යාපෘති සොයා බලන්න.

පරිපථයක් තැනීම යනු ඉලෙක්ට්‍රොනික්ස් ඉගෙනීමේ පළමු හා වඩාත්ම තෘප්තිමත් පියවරකි. මෙම මූලික මෙවලම් සහ පියවර අනුගමනය කිරීමෙන්, ඔබට ඔබේම ඉලෙක්ට්‍රොනික ව්‍යාපෘති සාර්ථකව ආරම්භ කළ හැකිය. 

ජයවේවා!